Tết thanh minh và tiết thanh minh
“Thanh” – có nghĩa là tinh khiết, trong lành; “minh” – có nghĩa là sáng sủa, quang đãng. Thanh minh có nghĩa là một ngày có thời tiết quang đãng, trong lành. Một năm được chia thành 24 tiết, trong đó thanh minh là tiết thứ 2 trong 24 tiết ấy. Tiết thanh minh sau ngày Lập Xuân 60 ngày. Tính theo lịch âm hàng năm, tiết thanh minh bắt đầu từ cuối tháng 2 đầu tháng 3 âm lịch, thường rơi vào ngày 3/3 âm lịch hàng năm, theo lịch dương thì rơi vào 30/3/2017
Tết thanh minh là những ngày đầu tiên của tiết thanh minh hàng hàng năm. Vào tiết thanh minh, đối với các nước văn hóa Á Đông như Việt Nam thì tiết thanh minh như một ngày tết, một ngày hội mà con cháu nhớ về cội nguồn, thể hiện lòng biết ơn và tình cảm đối với ông bà tổ tiên. Phong tục dọn cỏ (tảo mộ), sửa sang, lau dọn, thắp hương… là những công việc quan trọng trong ngày tết này.
Tết thanh minh là cái tết gắn liền với đạo đức và trách nhiệm của con cháu, là ngày tết để gia đình sum họp, dạy con cháu những truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ, là dịp để báo hiếu, đền đáp một phần nào đó công lao to lớn của ông bà, tổ tiên.
Phong tục tảo mộ trong Tết thanh minh
“Thanh minh trong tiết tháng ba. Lễ là tảo mộ…”
Mẫu mộ đá đẹp tại Lăng mộ đá đẹp Ninh Bình
Tục tảo mộ trong ngày Tết thanh minh là một phong tục đã có từ lâu đời và được giữ đến tận bây giờ. Vào tiết này trời đẹp, trong lành, cây cối xanh tốt thích hợp để cả gia đình cùng ra ngoài vừa là dịp dã ngoại vừa là dịp sum họp gia đình. Vào những ngày này, con cháu sẽ sửa sang những ngôi mộ tổ tiên cho sạch sẽ, đắp mộ cho đầy đặn, rẫy cỏ dại mọc hoang trùm lên mộ cho quang đãng, phục hồi lại những sự phá hoại (nếu có) của chuột, rắn làm tổ đào hang làm ảnh hưởng tới vong linh người đã khuất. Sau đó thắp nén hương, đặt hoa quả vàng mã lên cho ngôi mộ được ấm cúng, đầy đặn. Đây là công việc hàng năm cần phải nên làm để mồ mả tổ tiên luôn được sạch sẽ, an toàn
Vào ngày lễ này, không khí trong các khu nghĩa trang rộn ràng hẳn lên, các gia đình, dòng họ đến chăm chút cho phần mộ của tổ tiên, các cụ già khấn vái, người lớn dọn cỏ lau dọn mộ, trẻ em theo chân ông bà cha mẹ đến để biết được mồ mả tổ tiên, từ đó biết mồ mả tổ tiên ở đâu, biết đường kính trọng tổ tiên, trang bị những kĩ năng sống quan trọng cho sau này. Vì thế nói ngày Tết thanh minh là ngày gắn liền với đạo đức,bổn phận và trách nhiệm của mỗi người.
Tết thanh minh là ngày tết chung hướng về nguồn cội, là truyền thống cần được giữ gìn và phát huy cho đến mãi về sau.